قیمت واگن و لکوموتیوهای ساخت داخل با نهاده‌های قیمت ارتباط مستقیم دارد. اصلی ترین عامل تاثیر گذار در قیمت تمام شده واگن باری فولاد است. فولاد در سال گذشته کیلویی ۱۴ هزار تومان و امسال کیلویی ۲۸ هزار تومان قیمت گذاری شده و به صورت آزاد محاسبه میشود. بابک احمدی مدیرعامل گروه مپنای ریلی در گفت‌وگو با خبرنگار ماهنامه صنعت حمل و نقل می‌گوید که قیمت واگن ساخته شده تابعی از چنین شرایط عرضه و تقاضاست. تقاضا کم باشد تولید کننده با کمترین سود تولید می‌کند اما هیچ تولید کننده‌ای به زیان تولید نخواهد کرد. به دلیل نوسانات قیمت مواد اولیه در بازار نمی‌توان قیمت مشخص و ثابتی را اعلام کرد و قیمت تولیدات کاملا به روز باید قیمت گذاری شود .
افزایش ۵۰ درصدی قیمت واگن
آقای احمدی با وجود افزایش قیمت‌ها همچنان بر این باور است که در مقایسه با قیمت‌های جهانی قیمت واگن‌های تولیدی داخلی حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد ارزان تر است. به عنوان مثال، هزینه انتقال واگن چینی به ایران گران است و صرفه اقتصادی با واگن‌های تولیدی داخلی است. قیمت فولاد متاثر از قیمت‌های جهانی است. حاشیه سود محصولی مثل واگن باری ۵ تا ۶ درصد است و بیشتر از این سودآوری امکان‌پذیر نیست. چندین شرکت در ایران همانند واگن سازی کوثر و فولاد درخشان و اخیرا ایریکو واگن تولید می کنند با همین حاشیه سود و بیشتر نخواهد بود.
واردات واگن‌های چینی به ایران صرفه اقتصادی ندارد. تولید کننده چینی هزینه حمل و نقل سنگین می‌دهد. شاید پرداخت هزینه ۵۰ تا ۶۰ هزار یورو برای حمل و نقل واگن‌های پرسرعت که بیش از ۳ میلیون یورو ارزش دارند، توجیه خواهد داشت. اما اگر واگن ۵۰ هزار یورویی را ۵۰ هزار یورو هم هزینه حمل بدهد بی معنی است.
باید تاکید کرد که انحصاری در خرید واگن باری و مسافری در کشور وجود ندارد. در کشور، واگن پارس، ایریکو و پلور سبز واگن مسافری تولید می‌کنند و شرکت‌ها به راحتی می‌توانند برای خرید واگن وارد شده و کاملا قیمت‌ها رقابتی است.
ظرفیت اسمی تولید واگن و لوکوموتیو داخلی
به گفته آقای احمدی، ظرفیت اسمی شرکت واگن پارس در سال، تولید دو هزار دستگاه واگن باری و ظرفیت تولید واگن مسافری ۱۲۰ واگن مسافری در سال است. در رابطه با تولید لکوموتیو ظرفیت تولید ۱۴۰ دستگاه در واگن پارس و مپنا لکوموتیو در سال را داریم. این ظرفیت تولید با جمعا ۲۲۰۰ پرسنل در واگن پارس و مپنا و سایر شرکت های همکار در زمینه تولید لکوموتیو صورت می گیرد در حال حاضر حدود ۱۵۰۰ پرسنل در واگن پارس و ۷۰۰ پرسنل در مپنا لکوموتیو در حال فعالیت می باشند که اگر نفرات شاغل در سایر شرکت های همکار تولید کننده ناوگان ریلی را به آنها اضافه کنیم این عدد به بالای ۳۰۰۰ نفر افزایش پیدا می کند . در واگن پارس در سال گذشته حدود ۷۵۰ واگن باری تولید کردیم و فاصله زیادی با ظرفیت تولید واگن وجود دارد.
مدیرعامل گروه ریلی مپنا در خصوص صادرات واگن باری گفت: تمام تلاش خود را در بازارهای خارجی کرده ایم اما با معضل جدی بحث مراودات بانکی مواجه هستیم. اولین چیزی که در ورود به بازارهای بین المللی نیاز داریم ضمانت‌های بانکی است. از کدام بانک می‌توانیم این ضمانت نامه‌ها را دریافت کنیم؟ البته مپنا ابزارهایی را برای ورود به بازار بین‌الملل در دست دارد اما برخی مواقع آن‌قدر شرایط مناقصه را سخت می کنند که مپنا هم از ابزارهایش نمی تواند استفاده کند. نکته دوم قبول ال سی است و این‌که آیا مراودات مالی شفاف را می توانیم داشته باشیم ؟
احمدی در خصوص بحث ایجاد شرایط لیزینگ واگن‌های باری و مسافری وارداتی و همچنین ایجاد این شرایط برای تولیدات داخلی خاطر نشان کرد: شرکت واگن‌ساز خارجی خودش لیزینگ نمی‌کند و سیستم مالی و بانکی در کنار این شرکت ها قرار گرفته و وظیفه تامین مالی را برعهده می گیرند. امروز در ایران هیچ بانکی برای انجام لیزینگ با تولید کنندگان داخلی به صورت جدی همکاری نمی کند و لیزینگ تخصصی نیز در این صنعت نداریم ، اما در حد ظرفیت‌های شرکت مپنا چنین جذابیت‌هایی را ایجاد کرده‌ایم و برای بسیاری از شرکت‌ها شرایط اقساطی را در نظر گرفته‌ایم. در هیچ کجای دنیا هیچ سازنده ای تامین مالی صددرصد پروژه را برعهده نمی گیرد. امروز تمام ظرفیت‌های مالی برای تولید در صنایع سنگین محدود است.
آیا لکوموتیوهای ایرانی قابلیت رقابتی دارند؟
لکوموتیوهای ساخت داخل زمانی می‌توانند با طرف چینی رقابت کند که از ابزارهایش تعرفه در مقابل جایزه صادراتی اعطایی توسط دولت چین به تولیدکنندگان خود بهره‌مند باشند. به عنوان مثال در مورد لکوموتیو طرف چینی ۱۷ درصد جایزه صادراتی دارد. یعنی یک لکوموتیو ساز چینی اگر لکوموتیو را به قیمت دو میلیون دلار بفروشد به محض آن‌که پروانه صادراتی ان تایید شود و ارز ناشی از آن به کشور وارد شود ۳۴۰ هزار دلار جایزه صادراتی می‌گیرد. معنی آن این است که اگر قرار است لکوموتیو چینی وارد کشور شود باید حداقل ۱۷ درصد عوارض واردات بپردازد تا تولید کننده ایرانی در بازار خودش در شرایط برابر با تولید کننده چینی قرار بگیرد. اگر بخواهیم در بازار بین‌المللی با سازندگان هندی و چینی رقابت کنیم و هیچ محدودیت بانکی و پولی هم وجود نداشته باشد دولت ایران نیز باید چیزی مشابه ۱۷ درصد جایزه صادراتی چینی ها به صادر کننده ایرانی بدهد تا بتوانیم با قیمت تولیدات چینی رقابت کنیم. امروز برای واردات کالاهایی که در داخل تولید میشود تعرفه ۵ درصد در نظر گرفته شده در صورتی که تعرفه ۵ درصدی برای واردات کالاهایی است که اصلا تولید داخل ندارد.
بابک احمدی در خصوص پایین نگه داشتن نرخ دلار گفت: دولت با پایین نگه داشتن نرخ دلار به جهت این‌که بسیاری از شاخص‌های دیگر اقتصادی را در حالت تعادل نگه دارد به تولیدکننده لطمه می زند.
مدیرعامل بخش ریلی مپنا در خصوص این سوال خبرنگار که تا چه میزان از تولیدات داخلی دیگر به عنوان مثال تولید چرخ منوبلوک حمایت لازم را انجام می‌دهید بیان کرد: یک شرکت دراصفهان ظرفیت تولید چرخ منوبلوک باری را دارد. زمانی‌که در سمت معاونت ناوگان شرکت راه‌آهن فعالیت می کردم این شرکت را در حوزه تولید بانداژ که انحصار ماشین سازی اراک شده بود حمایت کردم و انصافا این شرکت در این حوزه بسیار موفق عمل کرد و قابل تقدیر است. اما امروز شرکت مذبور در خصوص تولید چرخ منوبلوک باری اگر خط تولیدی به روز و کامل و با دور ریز حداقل ایجاد کند مطمئنا قیمت تمام شده آن کاهش خواهد یافت در نتیجه به قیمت منطقی اقتصادی خواهد رسید و ما قطعا حمایت خواهیم کرد.
واردات لکوموتیو چگونه امکان‌پذیر است؟
آقای احمدی در خصوص شنیده‌هایی که از واردات لکوموتیو روسی به ایران گفت: امروز در شرایط اقتصادی قرار داریم که کشور منابع عمومی متناسب با چنین سرمایه گذاری هایی را در اختیار ندارد و آیا در این حوزه بخش خصوصی وارد شده که دوباره دولت بخواهد وارد این بخش شود. قاعدتا دولت باید نقش تسهیل گری داشته باشد و در حمایت از بخش خصوصی وارد شود و این کار را انجام دهد. لکن در مورد واردات لکوموتیو بر اساس آخرین توافقات دولت و مجلس موضوع واردات بدون مشارکت تولید کنندگان داخلی منتفی شده است و این امر امید و تلاش تولیدکنندگان داخلی را برای پاسخگویی به نیازهای داخلی دو چندان نموده است.
بابک احمدی در خصوص قرارداد ۵۰ دستگاه لکوموتیو به فولاد مبارکه گفت: بر اساس قرارداد متعهد شده بودیم از اوایل خردادماه تحویل مابقی لکوموتیوها را آغاز می‌کنیم ولی تا امروز ۸ دستگاه تحویل داده ایم لذا امروز از برنامه جلوتر هستیم.
امسال اولین لکوموتیو با نام مپ۳۰ وارد بازار می شود و برای سال ۱۴۰۲ به عنوان یک محصول قابل تولید و عرضه در تیراژ بالا در بازار داخلی و خارجی قابل عرضه است.
خبرنگار:الهام زرقانی
