تداوم رابطه مخدوش راه‌ آهن با بخش خصوصی حمل‌ و نقل ریلی

جلسه شورای سیاست گذاری انجمن صنفی شرکت های حمل و نقل ریلی و خدمات وابسته، روز شنبه 21 آبان ماه 1401 با حضور دبیر، مشاور هیئت مدیره و برخی رؤسای کارگروه های انجمن برگزار شد.

به گزارش تین نیوز، در این جلسه نخست به بحث درباره قطع طولانی مدت سیستم صدور بارنامه برخی از شرکت ها به بهانه بدهی به شرکت راه آهن ج.ا.ا. پرداخته شد.

در این میان شرکت هایی هستند که در مقابل بدهی خود، از شرکت راه آهن طلب دارند. این شرکت ها برای رفع قطع سیستم صدور بارنامه، درخواست تهاتر بدهی و طلب خود را به راه آهن داده اند اما متاسفانه به علت مخالفت راه آهن، این تهاتر تا کنون عملی نشده است.

قطع سیستم صدور بارنامه موجب توقف طولانی مدت و بی سابقه واگن های برخی از شرکت ها شده است.

شایان ذکر است در بند 3 قانون دسترسی آزاد به شبکه ریلی آمده است که: «ایجاد محدودیت عبور واگن هر یک از شرکت ها توسط راه آهن به جز موارد تعیین شده در مقررات ایمنی حرکت و ظرفیت خطوط، تخلف محسوب می شود و در صورت بروز هرگونه خسارت ناشی از این محدودیت برای شرکت های حمل ونقل ریلی و تأیید آن توسط مراجع ذی صلاح، راه آهن مکلف به جبران آن است.» بنابراین بدیهی است که قطع عمدی سیستم صدور بارنامه شرکت های بخش خصوصی از جانب راه آهن مغایر با قانون است.

موضوع دیگر مورد بحث در این نشست، فشار راه آهن به شرکت ها به خاطر رسانه ای شدن انتقادات جزئی آنها بود.

طی یک سال اخیر راه آهن به شرکت هایی که در فضای رسانه ها اقدام به تشریح وضعیت موجود حمل و نقل ریلی کشور و نقد عملکرد راه آهن نموده اند، فشار وارد آورده و حتی متاسفانه در بعضی موارد در چند ماه اخیر، مسئولان این شرکت ها را تهدید به برخورد کرده است.

در این مدت به رابطه میان شرکت راه آهن و بخش خصوصی آسیب جدی وارد شده است. این در حالی است که بخش خصوصی و بخش دولتی ریلی هر دو در طول یکدیگر از مؤلفه های سازنده یک پیکره هستند و در صورتی که این اجزا نتوانند همکاری مناسبی داشته باشد، باید انتظار افت عملکرد بخش ریلی را داشت کما این که در یک سال اخیر شاخص های حیاتی این بخش با سرعت زیادی نسبت به گذشته افت داشته و برای نمونه، مقدار کل حمل بار ریلی کشور (شامل حمل داخلی و ترانزیت) بر حسب تن کیلومتر در سال 1400 نسبت به سال 1399 با 5.6 درصد افت و در 6 ماهه نخست سال 1401 نسبت به مدت مشابه سال قبل، با 12.1درصد کاهش مواجه شده است. استناد به آمار 6 ماهه نخست سال جاری که از جانب خود راه آهن منتشر شده است، افت عملکرد بی سابقه ای را در بخش حمل ریلی بار نشان می دهد.

این برخورد نامناسب راه آهن با بخش خصوصی فقط محدود به فضای رسانه ای نیست. راه آهن طی چند وقت اخیر با دعوت گزینشی از برخی شرکت های بخش خصوصی و نادیده گرفتن سایر شرکت ها و همچنین قطع ارتباط با انجمن صنفی شرکت های حمل و نقل ریلی اقدام به برگزاری جلساتی فرمایشی با شرکت های منتخب کرده است که بر اساس گزارش مدعوین این جلسات، فضای جلسات بیشتر حول سخنرانی مدیرعامل راه آهن و دعوت ایشان از شرکت های خصوصی برای ابراز نظرات مثبت درباره عملکرد مدیران کنونی و پرهیز از نقد در فضای رسانه ای بوده است.

روشن است که بسته بودن راه نقد و تحلیل تخصصی دلسوزان خارج از سازمان راه آهن، قطعا منجر به وخیم تر شدن اوضاع خواهد شد و لازم است عقلای دولت هر چه زودتر به این وضعیت خفقان پایان دهند تا بار دیگر بتوان نور امیدی به این زیربنای حیاتی اقتصاد کشور تاباند و روندهای نزولی را به سمت صعود بازگرداند.

موضوع دیگر مطرح شده در این نشست، رشد عجیب آمار سوانح ریلی در شبکه بود که زنگ خطر را برای این بخش، بیش از پیش به صدا درآورده است.

سوانح خروج واگن باری از خط به کرات در جای جای شبکه در حال رخ دادن است و اراده و نظم سازمان یافته خاصی هم در راه آهن برای تفسیر منصفانه علل سوانح با هدف پیش گیری از وقوع مجدد آنها وجود ندارد که این خود سبب تکرار سوانح مشابه می شود.

برای نمونه می توان به وقوع سه سانحه خاص در فاصله ماه های تیر تا آبان امسال، یک مورد در نزدیکی تزرج و دو مورد متوالی در محور چادرملو به اردکان اشاره نمود که در آنها، بعضا تا 8 کیلومتر خط آهن دچار آسیب جدی شده است.