پیش‌بینی جابجایی ۸۲۰ میلیون نفر مسافر و ۶۵۰ میلیون تن بار به‌صورت زمینی برای سال ۱۴۰۹، ارتقاء حملونقل ریلی در بخش بار و مسافر به‌طوری‌كه این شیوه حملونقل قادر به حمل ۳۰ درصد از كل جابجایی بار در كشور با واحد تن – كیلومتر و ۱۸درصد از كل جابجایی مسافر با واحد نفر – كیلومتر را داشته باشد ازجمله موارد قابل توجه در طرح جامع حملونقل به شمار می رود.
فاز اول این طرح با نگاهی راهبردی و پس از انجام مطالعات شناخت، به ارائه توصیه‌های كوتاه‌مدت و تدوین راه‌حل‌های کم‌هزینه مرتبط با هریك زیربخش‌های جاده‌ای، ریلی، هوایی و دریایی پرداخته است. علاوه بر این در خصوص موارد فرا بخشی ازجمله ایمنی، محیط‌زیست و ترانزیت نیز به‌طور مجزا توصیه‌هایی ارائه‌شده است. با توجه به مطالعات كامل و جامع صورت گرفته در این فاز، اجرایی نمودن این توصیه‌ها تأثیر بسزایی در رشد و شكوفایی بخشهای صنعت حملونقل خواهد داشت. با توجه به اینكه اجرای برخی از این توصیه‌ها از حدود اختیارات وزارت راه و شهرسازی خارج بوده و در زمره فعالیت‌های بین بخشی قرا می‌گیرد، هماهنگی و همكاری سایر وزارتخانه‌های مرتبط با حملونقل ازجمله وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت امور خارجه نیز ضروری جلوه می‌نماید.
در فاز دوم آمار و اطلاعاتی كه موردنیاز طرح بوده جمع‌آوری‌شده است، برخی از این آمار و اطلاعات به‌صورت عادی و دائمی در وزارت راه و شهرسازی و سازمان‌ها و شركت‌های تابعه جمع‌آوری می‌شوند و برخی نیز فقط برای این طرح جمع‌آوری‌شده‌اند. اطلاعات موردنیاز در این طرح، با تقسیم‌بندی كشور به ۵۶ منطقه به‌طوری‌كه مناطق به لحاظ تولیدات صنعتی، كشاورزی، معدنی و همچنین جمعیت از وضعیت همسان و همگن برخوردار باشند، جمع‌آوری‌شده‌اند.
انجام آمارگیری‌های مبدأ – مقصد سفرهای باری و مسافری در شیوه‌های ریلی و جاده‌ای و هوایی به‌صورت پرسشگری انجام‌شده و بسیاری از موارد موردنیاز جهت تحلیل شبكه حملونقل كشور را روشن نموده است. ارتباط با استفاده‌كنندگان نهایی از خدمات حملونقل ازجمله شركت‌های خصوصی و مردم در این فاز به‌خوبی صورت گرفته است.
در فاز سوم مطالعات، با نگاه به تقاضای حملونقل، افزایش ایمنی، كاهش شدت مصرف انرژی، افزایش بهره‌وری و … پیش‌بینی‌های لازم در دوره‌های ۵ ساله صور گرفته است كه از آن جمله می‌توان به پیش‌بینی حمل بار و مسافر در كلیه شیوه‌ها و در سطح نواحی ۵۶گانه تعریف شده اشاره نمود.
در فاز چهارم و پس از پیش‌بینی‌های صورت گرفته در خصوص تقاضای بار و مسافر، نیاز صنعت حملونقل به كلیه موارد سخت‌افزاری و نرم‌افزاری ازجمله شبكه، ناوگان، … تعیین شده است كه ازجمله مهم‌ترین آن می‌توان به اولویت‌بندی كریدورهای اصلی جاده‌ای و ریلی اشاره نمود. این كریدورها در قالب ۳۶۵۰۰ كیلومتر مسیرهای جاده‌ای شریانی و ۱۲۰۰۰ كیلومتر محورهای ریلی پیش‌بینی و ارائه‌شده‌اند. با عنایت به اینكه در سال‌های اخیر همواره صنعت حملونقل ریلی به‌عنوان كاراترین، كم‌مصرف‌ترین، ایمن‌ترین و سبزترین شیوه در دنیا مدنظر بوده، در این مطالعات سعی در گسترش حداكثری این شیوه بوده است. با توجه به پیش‌بینی جابجایی ۸۲۰ میلیون نفر مسافر و ۶۵۰ میلیون تن بار به‌صورت زمینی برای سال ۱۴۰۹، ارتقاء حملونقل ریلی در بخش بار و مسافر به‌طوری‌كه این شیوه حملونقل قادر به حمل ۳۰% از كل جابجایی بار در كشور با واحد تن – كیلومتر و ۱۸% از كل جابجایی مسافر با واحد نفر – كیلومتر را داشته باشد ازجمله موارد تأثیرگذار در تعیین كریدورهای ریلی بوده‌اند.
اتصال مراكز استان‌ها به یكدیگر از طریق بزرگراه، اتصال بنادر و مرزها به یكدیگر، توسعه زیرساخت‌ها در چارچوب مسیرهای بین‌المللی باهدف ارتقاء و افزایش ظرفیت ترانزیت كشور، محرومیت‌زدایی و ایجاد تعادل منطقه‌ای و سعی در توزیع بهینه منابع و اعتبارات ازجمله مسائلی است كه برای تدوین شبكه جاده‌ای مورد تأكید بوده‌اند. در این راستا چشمه‌های بار و ظرفیت‌های خالی شبكه حملونقل نیز تعیین‌شده‌اند تا برنامه‌ریزی‌های هدفمند جهت استفاده حداكثری از شرایط موجود و آتی انجام گیرد. توزیع سفر مابین مناطق، سهم هریك از شیوه‌ها و … نیز ازجمله مواردی است كه در این فاز حاصل شده است.
نحوه به‌روزرسانی مطالعات طرح جامع حملونقل كشور به‌صورت کاملاً پویا و در زمان‌های مشخص شده با استفاده از شیوه‌ها و مدل‌های بروز و با توجه به آمایش سرزمین، سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، ملاحظات اقتصادی، دفاعی و امنیتی، كاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی و دستیابی به حملونقل سبز، افزایش ایمنی، بهبود و افزایش ترانزیت با تکیه‌بر تجاری‌سازی حملونقل، برقراری تعادل و تناسب بین كمیت زیرساخت‌ها، ناوگان، تجهیزات ناوبری و تقاضای حملونقل با تکیه‌بر استفاده حداكثری از فناوری اطلاعات، مدنظر قرارگرفته است.
با توجه به این نكته كه شرایط اقتصادی و سیاسی در كل جهان و به‌خصوص كشورهای منطقه همواره دستخوش تغییرات بوده و نیز فناوری‌های مرتبط با حملونقل نیز به‌طور مداوم در حال نو شدن است، لذا به‌روزرسانی این طرح نیز نیازمند برنامه‌ای جامع و پویا باقابلیت اعمال تغییرات است كه علاوه بر پایش طرح توسط شورای عالی هماهنگی ترابری كشور باعث هم‌افزایی توانایی‌های بخشهای مختلف و استفاده از ظرفیت‌های موجود نیز گردد.
در روش اتخاذشده جهت ادامه مطالعات، هر زمان كه تغییراتی در رویه‌های اقتصادی – سیاسی صورت گیرد، تأثیرات آن بلافاصله در قالب تعریف پروژه‌های جدید یا اصلاح برنامه‌ریزی‌های فعلی، مورد بررسی قرار خواهد گرفت و این موضوع باعث یكپارچگی، همبستگی و هماهنگی هرچه بیشتر میان‌برشی شده و پیش‌بینی‌های دقیق‌تر و اجرایی‌تر را نیز به همراه خواهد داشت.
