◄ آسیب‌شناسی بنگاه‌داری شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی

میزگرد «تحلیل ساختار بنگاه­­‌داری شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی» با دعوت انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی و خدمات وابسته و با حضور جمعی از دست‌اندر‌کاران این حوزه در بخش‌های خصوصی و دولتی برگزار‌ شد .

مجید بابائی دبیر انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی و خدمات وابسته در این میزگرد گفت: درطول 12 سال گذشته که بخش‌خصوصی به عرصه حمل‌ونقل ریلی بار و مسافر وارد شده‌است، بسترسازی لازم برای توسعه این صنعت و بهبود فضای کسب‌و‌کار از سوی بخش دولتی فراهم نشده‌ و این موضوع همواره مورد انتقاد بخش‌ خصوصی بوده است. اما از سوی دیگر این سوال نیز همواره مطرح می‌شود که آیا بخش خصوصی آن‌طور که باید، عمل کرده است؟ آیا شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی در سطح یک بنگاه خصوصی، کارآمد و چابک هستند؟ آیا ساختار فعلی شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی قالب یک شرکت خصوصی واقعی را دارد؟

در این میزگرد که در محل دفتر انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌و‌نقل ریلی و خدمات وابسته برگزار شد، بهیار صنوبری مدیرکل دفتر سرمایه‌گذاری و اقتصاد حمل‌ونقل راه‌آهن گفت: تفاوت معنی‌داری بین بخش‌خصوصی در صنعت حمل‌ونقل ریلی و بخش‌های خصوصی در صنایع دیگر وجود ندارد. در واقع حضور خصولتی‌ها در بین شرکت‌های حمل‌و‌نقل ریلی با ویژگی‌های چابکی و خلاقیت در تضاد است.  این دست از شرکت‌ها همچنان گرفتار بروکراسی و مقررات دست وپا‌گیر هستند و سود و زیان در اولویت‌شان نیست. در حالی که در بخش‌خصوصی باید تخصیص منابع به سرعت انجام شود، ارتباط با بازار و بازاریابی وظیفه اصلی باشد، در قیمت‌گذاری متخصص باشد و … اما در شرایط کنونی، بخش خصوصی به‌دلیل ضعف ساختاری، توان تحلیل و رصد رفتار بازار را ندارد.

شکرالله شفیع‌زاده مدیرعامل شرکت تجارت کوشش سپاهان نیز در این میزگرد عنوان کرد که بخش خصوصی ریلی از نظر سرمایه‌گذاری در صنعت حمل ونقل ریلی کوتاهی نکرده بلکه به دلیل نبود فضای اقتصای مناسب آن‌طور که باید وارد عمل نشده است. ضمنا مسائل حاشیه‌ای و موانع متعدد و درهم‌تنیده عملیات حمل‌و‌نقل ریلی که حاصل عدم اصلاح ساختار‌ بخش ریلی کشور پس از شروع برنامه خصوصی‌سازی است، باعث شده تا بخش خصوصی از دنبال کردن مسائل اساسی و بنیادی بخش باز بماند.

مجتبی لطفی مدیر‌عامل شرکت تجهیزات ناوگان ریلی البرزنیرو نیز در بخشی دیگر از این میزگرد گفت: با توجه به اهداف توسعه صنعت حمل‌ونقل ریلی‌ باید در بخش خصوصی به جای تعدد شرکت‌های کوچک، چند شرکت بزرگ داشته باشیم که توانمندتر عمل کنند تا با اعمال مدیریت یکپارچه‌تر به حل مسائل بنیادی توجه بیشتری کنند و البته بهانه‌ای هم در تامین بسترهای توسعه برای بخش دولتی وجود نداشته باشد. نباید از بخش خصوصی انتظار داشت که تامین مالی را راساً و از محل سرمایه نقدی خود تامین کند؛ بلکه نظام بانکی باید در این عرصه فعال شود. دولت نیز به وظایف حاکمیتی و بسترسازی فضای کسب‌وکار بپردازد و از ورود به عرصه رقابت با بخش‌خصوصی خودداری کند.

محمد حسین حاجی‌مرادخانی مدیرعامل شرکت بهتاش سپاهان نیز با تاکید بر تفکیک وظایف و مسولیت‌های دولت و بخش‌خصوصی بر رفع موانع توسعه و فضای کسب‌وکار ریلی توسط دولت، از آن به‌عنوان یک پیش‌نیاز مهم برای شکل‌گیری ساختارهای چابک در بخش خصوصی نام برد. او گفت: بخش خصوصی می‌تواند چابک‌تر عمل کند اما اختیارات شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی در این سال‌ها بسیار محدود بوده و عملاً این دولت است که بخشی از مسولیت‌های تصدی‌گری را بر عهده دارد.

این میزگرد با گفتگوی دیگر صاحب‌نظران حوزه حمل‌ونقل ریلی ، منصور محمودی کارشناس برنامه‌ریزی حمل‌ونقل ریلی، سعید قصابیان کارشناس حوزه حمل ونقل و خانم بازرگان رئیس گروه برنامه‌ریزی و نظارت بر شرکت‌ها از اداره‌کل بازرگانی وبازاریابی راه‌آهن، ادامه یافت که مشروح آن در شماره آینده نشریه «ندای حمل‌ونقل ریلی» منتشر خواهد شد.