انتقاد از روند کاهشی تعرفه حمل کالا از طریق راه‌آهن در مقایسه با جاده

این درحالی است که براساس این گزارش با توجه به روند توسعه حمل‌ونقل ریلی و تاکید بر به‌کارگیری این روش حمل‌ونقل به دلیل مزیت‌های بالای آن در زمینه کاهش مصرف سوخت، سازگاری با محیط زیست و ایمنی بالا، متاسفانه مقایسه آمارها تا سال ۹۵ نشان می‌دهد نه تنها روند تعرفه حمل ریلی کاهشی بوده است بلکه متوسط تعرفه حمل ریلی در مقایسه با متوسط تعرفه حمل جاده‌ای یک‌دوم متوسط تعرفه جاده‌ای است. این انجمن در پایان بررسی این موضوع به ارائه راه‌حل‌هایی برای خروج از این مساله پرداخته است که از جمله آن می‌توان به اولویت‌بندی دولت برای حمل بارهایی همچون مواد معدنی از طریق راه‌آهن اشاره کرد. در ادامه بخش‌هایی از این گزارش را می‌خوانید.

روند کاهش تعرفه ریلی

-براساس گزارش انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی و خدمات وابسته در زمینه تعرفه حمل ریلی در مقایسه با جاده، در مجموع نسبت متوسط تعرفه ریلی به متوسط تعرفه جاده‌ای روندی نسبتا کاهشی داشته است به‌طوری‌که از ۸۶ درصد در سال ۸۸ به ۷۱ درصد در سال ۹۵ رسیده است. این شاخص با حذف حق دسترسی از تعرفه ریلی به حدود ۵۱ درصد در سال ۹۵ می‌رسد که در این‌صورت حمل‌ونقل ریلی علاوه بر برخورداری از مزیت‌های بارزی نظیر کاهش هفت برابری مصرف سوخت و ایمنی بالا و سازگار با محیط زیست، از لحاظ متوسط تعرفه نیز حدود یک‌دوم متوسط تعرفه جاده‌ای است. این گزارش می‌افزاید: روند افزایشی تعرفه ریلی در طول سالیان اخیر همواره پایین‌تر از رشد متوسط سطح عمومی قیمت‌ها بوده است. به عبارتی سهم بخش حمل‌ونقل ریلی در قیمت تمام‌شده کالاها و خدمات کاهنده بوده و کمتر از سایر عوامل در افزایش قیمت‌ها نقش داشته است.

– سیاست‌های دولت در یکسان‌سازی تعرفه دسترسی به شبکه ریلی و جاده‌ای در بین سال‌های ۹۰ تا ۹۳ با تاکید بیشتری بر کاهش تعرفه دسترسی به شبکه ریلی انجام گرفته است درحالی‌که بین سال‌های ۹۴ و ۹۵ این سیاست با شیب کندتری ادامه یافته است.

– نظر به اینکه بالغ بر ۷۰ درصد از لکوموتیو‌های فعال در اختیار و مالکیت شرکت راه‌آهن قرار دارد افزایش سهم لکوموتیو از تعرفه حمل بار در سال‌های اخیر جای تامل و بررسی بیشتری دارد. این سیاست را می‌توان به‌عنوان جبران بخشی از کاهش تعرفه دسترسی به شبکه ریلی تلقی کرد.

در پایان این گزارش انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی و خدمات وابسته پیشنهادهایی را برای خروج از این مسائل ارائه کرده است. این گزارش پیشنهاد می‌کند: دولت طی برنامه ششم توسعه و به‌صورت تدریجی تعرفه دسترسی به شبکه ریلی و جاده‌ای را یکسان کند. همچنین با توجه به مزیت‌های بارز حمل‌ونقل ریلی و از جمله تعرفه متوسط به مراتب پایین‌تر از جاده لازم است تا دولت حمل برخی کالاها و مواد معدنی ریل‌پسند در مسیرهای خاص را با اولویت حمل ریلی تعیین کند. همچنین به منظور جلوگیری از بروز تضاد منافع بین شرکت راه‌آهن و شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی در حوزه تامین نیروی کشش، لازم است شرکت راه‌آهن به مرور نسبت به واگذاری لکوموتیو‌های در اختیار خود به بخش‌خصوصی اقدام کند. در پایان این گزارش آمده است: به‌رغم پایین بودن تعرفه ریلی نسبت به جاده، لازم است اقداماتی مضاعف در بخش ریلی صورت گیرد تا مزیت تعرفه ریلی کاملا بالفعل شود. فراهم کردن زمینه اجرایی شدن اقداماتی نظیر افزایش بهره‌وری، کاهش زمان سیر بار و افزایش سرعت بازرگانی می‌تواند در این موضوع راهگشا باشد.